Gebruikte elektronica‑machines kopen: complete gids voor slimme investeringen

De elektronica‑industrie beweegt razendsnel. Nieuwe productseries, kortere doorlooptijden en steeds kleinere componenten vragen om serieuze productiecapaciteit. Tegelijk wil niemand onnodig veel kapitaal in nieuwe machines vastzetten. Precies daar komt de markt voor gebruikte elektronica‑machines in beeld.

Van high‑speed pick‑and‑place systemen zoals FUJI XPF‑W en Assembleon Opal XII tot moderne AOI‑systemen van Göpel en MIRTEC, reflow‑ovens van Vitronics Soltec en ICP/RIE‑wafermachines van Ulvac en Meyer Burger: gebruikte systemen bieden vaak indrukwekkende prestaties tegen een fractie van de nieuwprijs.

In deze gids ontdekt u:

Waarom gebruikte SMT‑ en halfgeleidermachines zakelijk zo interessant zijn
Welke hoofdtypen machines er zijn en wat hun rol is in de productieketen
De belangrijkste aanschafcriteria per machinetype
Hoe u kosten en capaciteit realistisch inschat
Hoe gebruikte machines bijdragen aan uw duurzaamheidsdoelen
Concrete kooptips om risico te beperken en rendement te maximaliseren

Waarom gebruikte SMT‑ en halfgeleidermachines een slimme keuze zijn

Op een gespecialiseerde marktplaats voor elektronica‑machines vindt u apparatuur met bouwjaren van ongeveer 2004 tot 2023 en prijzen van circa 1.760 € tot ruim 200.000 €. Veel prijzen zijn bovendien onderhandelbaar. Dit opent kansen voor zowel startups als gevestigde elektronicaproducenten.

1. Grote kostenbesparing ten opzichte van nieuw

Een moderne ICP RIE‑wafermachine kan nieuw in de hoge zes cijfers lopen. Op de gebruikte markt ziet u al bedragen rond de 200.000 € en lager voor machines als een Ulvac Technologies NE950EX of een Meyer Burger AK800, vaak nog in zeer goede staat. Aan de andere kant van het spectrum staan functionele inspectie‑of testmachines vanaf ongeveer 1.760 €.

Het effect op uw investeringsbudget is enorm:

Lagere initiële investering per productielijn
Minder druk op cashflow en financiering
Ruimte om in één keer meerdere machines of complete lijnen te upgraden

2. Snellere time‑to‑market

Nieuwe high‑end systemen hebben vaak lange levertijden. Gebruikte machines zijn meestal direct beschikbaar of binnen korte tijd te leveren. Zo staat er op de markt apparatuur die al gereed is voor inspectie, test of directe productie, zoals een FUJI XPF‑W uit 2012 met slechts circa 750 draaiuren, volledig getest en klaar voor productie.

3. Lage risico's dankzij beproefde technologie

Veel gebruikte systemen komen uit productielijnen die al jaren stabiel hebben gedraaid. Dat betekent:

Bewezen processtabiliteit en performance
Bekende kinderziektes zijn al verholpen
Onderdelen, feeders en tooling zijn vaak ruim beschikbaar

Voorbeelden zijn Samsung CP20CV pick‑and‑place machines die als reserveonderdelen‑drager worden verkocht, of een Vitronics Soltec 7038 reflow‑oven waarvan expliciet vermeld is dat er een tweede machine als onderdelendonor meekomt. Dit maakt onderhoud en uptime beter voorspelbaar.

4. Duurzaam en CO₂‑besparend

Elke machine die een tweede leven krijgt, voorkomt de productie van een nieuw apparaat. Dat levert aantoonbare CO₂‑winst op. Bij een compacte regelunit zoals de Mighty Runt IOC van Innova Systems wordt de geschatte CO₂‑besparing bij hergebruik al op circa 1.500 kg CO₂ geraamd – vergelijkbaar met de uitstoot van een kleine auto gedurende 8–10 maanden.

Voor grote machines als reflow‑ovens, pick‑and‑place systemen of waferapparatuur ligt de besparing vaak nog hoger, omdat de productie veel materiaal en energie kost. Gebruikte machines zijn dus niet alleen financieel, maar ook duurzaam een slimme zet.

Overzicht: welke typen gebruikte elektronica‑machines zijn er?

De gebruikte markt voor elektronica‑apparatuur is breed. Een typische marktplaats biedt onder meer:

SMT‑plaatsingslijnen (pick‑and‑place, printers, reflow‑ovens)
AOI‑ en testapparatuur
Wafer‑ en halfgeleiderprocessystemen (ICP/RIE, etsen, etc.)
PCB‑handling, flipstations en complete productielijnen
Ondersteunende apparatuur zoals voedingen en UPS‑systemen

Pick‑and‑place systemen: het hart van uw SMT‑lijn

Pick‑and‑place machines bepalen voor een groot deel de capaciteit van uw SMT‑lijn. Op de gebruikte markt ziet u onder andere:

FUJI XPF‑W (2012, dubbelbaans)– zeer flexibel platform voor componenten van 0402 tot grotere IC‑pakketten, met lage draaiuren en video's van operationele tests beschikbaar. Ideaal voor bedrijven die een betrouwbaar FUJI‑platform willen met een goede balans tussen snelheid en flexibiliteit.
Assembleon Opal XII– pick‑and‑place machine met circa 13.000 cph (components per hour) en ongeveer 40 feeders (8–16 mm). Geschikt voor middelgrote tot grotere volumes.
KAYO 1706‑3DSG (2019)– 6‑kops plaatsingsmachine met een capaciteit van ongeveer 7.000 u/h en PCB‑formaten tot circa 650 mm lengte bij 370 mm breedte. Interessant voor flexibele productie tot middelgrote series.
Samsung CP20CV– SMD‑plaatsingsmachines in goede staat, vaak aangeboden inclusief monitoren en besturingseenheid. In sommige gevallen expliciet als onderdelenplatform, wat ze aantrekkelijk maakt voor wie al met dit type werkt.
DDM NOVASTAR LSF 40 (2018)– volautomatische pick‑and‑place machine, weinig gebruikt en in zeer goed werkende staat, geschikt als kern van een compacte SMT‑lijn.

De capaciteiten lopen uiteen van enkele duizenden componenten per uur tot tienduizenden cph. Dat maakt het mogelijk om exact op uw productiemix te dimensioneren.

Zeefdruk, soldeerpasta en reflow‑ovens

Nauwkeurige pastadepots en een stabiel soldeerprofiel zijn cruciaal voor kwaliteit. Op de gebruikte markt vindt u onder meer:

MPM / MGM Speedline Accela zeefdrukmachines (rond 2007)– hoogwaardige printers met onder‑stencil reiniging en pastaverspreiders. Sommige machines zijn jarenlang operationeel geweest en hebben daarna een periode stilgestaan, maar kunnen ter plekke getest worden.
Vitronics Soltec 7038 reflow‑oven (2004)– oven met 9 verwarmingszones en 3 koelzones. In een aangeboden configuratie werken de koelzones niet meer, maar is de machine operationeel en wordt er een tweede exemplaar meegeleverd als bron voor reserveonderdelen. Dit kan financieel aantrekkelijk zijn voor wie technisch onderhoud in huis heeft.

Optische inspectie en test (AOI & HV‑test)

Met moderne componentgroottes is 100% visuele inspectie zonder automatisering nauwelijks haalbaar. Gebruikte AOI‑systemen bieden high‑tech mogelijkheden voor een lagere instapprijs.

Een goed voorbeeld is de Göpel electronic OptiCon SmartLine (2014)– een tafelmodel AOI‑systeem voor efficiënte controle van kleine batches. Belangrijke eigenschappen:

Beeldverwerkingstechnologie tot 12 megapixels, 24‑bits kleurdiepte
Telecentrische lens voor parallaxvrije beeldregistratie
Resolutie tot circa 10,5 µm
Multispectrale, multidirectionele verlichting (van IR tot UV)
Inspectiesnelheid tot ongeveer 25 cm²/s
PCB‑formaat tot circa 400 mm × 390 mm, maximaal 5 kg
Geschikt voor onderdelen tot 01005

Andere beschikbare systemen zijn onder meer:

MIRTEC MV9‑DL– geavanceerde AOI‑machines waarvan meerdere exemplaren (2015–2016) op de markt zijn.
POWER TRONIC UH28M– hoogspanningstester voor diverse elektronische inspectietoepassingen, in zeer goede staat.

Wafer‑en ICP/RIE‑systemen

Voor halfgeleiderproductie en R&D spelen wafer‑en plasma‑systemen een sleutelrol. Op de gebruikte markt vindt u onder meer:

Ulvac Technologies NE950EX ICP RIE wafermachine (2015)– voor wafers van circa 20,32 cm diameter (ongeveer 8 inch), met prijsindicaties in de orde van enkele tonnen, vaak onderhandelbaar.
Meyer Burger AK800 ICP RIE wafermachine (2018)– systeem voor grote wafers tot circa 508 mm diameter volgens de aanbieding. Geschikt voor high‑end productie of onderzoeksomgevingen met grote formaten.

Dit type systemen is nieuw bijzonder kostbaar, waardoor de gebruikte markt hier extra interessant kan zijn – zeker als u R&D‑capaciteit wilt uitbreiden zonder de investering van een volledig nieuw platform.

Overige halfgeleidertoestellen en ondersteunende apparatuur

Naast de kernmachines is er een breed aanbod aan aanvullende apparatuur, zoals:

ALMA Soprano Ice Platinum (2023)– een halfgeleidermachine in bijna ongebruikte staat, volledig uitgerust met originele hulpstukken, handleidingen en accessoires. Door het jonge bouwjaar profiteert u hier van moderne technologie met minimale slijtage.
KM DIGITECH KM‑804 halautomatische cuppingmachine (2013)– compacte machine met circa 2 ton sluitkracht en geïntegreerde applicator, geschikt voor diverse halfgeleider‑ en precisie‑toepassingen.
Innova Systems Mighty Runt IOC– nauwkeurige regel‑en voedingseenheid met flexibele interfaces (trigger, besturing, PC, voeding). Robuust uitgevoerd, CE‑gemarkeerd en ESD‑conform.
PCB‑productielijnen en handling– bijvoorbeeld een complete lijn uit 9 apparaten (Laboflex, Bungard, Reeco, enzovoort) of een Asys WS01 flip‑station (2017) voor assemblage of etikettering aan de achterkant van PCB's, met automatische breedte‑aanpassing en SMEMA‑interface.
Energievoorziening en UPS– zoals een Schneider Electric Galaxy VS UPS 60 kW (2023), in gebruik genomen in 2023 en nog binnen garantietermijn. Belangrijk voor wie een kritische productielijn stabiel wil voeden.

Belangrijkste aanschafcriteria per machinetype

Door gestructureerd naar specificaties te kijken, kunt u op de gebruikte markt zeer gericht selecteren. Hieronder de kerncriteria per categorie.

Pick‑and‑place: capaciteit, flexibiliteit en nauwkeurigheid

Capaciteit (cph of u/h)
Machines als de Assembleon Opal XII halen circa 13.000 cph, terwijl compactere systemen rond de 3.000–7.000 u/h zitten. Stem dit af op uw verwachte dagvolume (zie ook het hoofdstuk over capaciteitsplanning).
Componentbereik
Let op de kleinste en grootste componentformaten (bijvoorbeeld van 0402 of 01005 tot grote IC's of connectors). Een FUJI XPF‑W is expliciet ontworpen voor een breed spectrum, wat flexibiliteit geeft voor toekomstige productvarianten.
PCB‑formaat en gewicht
Kijk naar maximale lengte, breedte en gewicht zoals bijvoorbeeld bij de KAYO 1706‑3DSG (tot circa 650 mm lengte). Dit is essentieel bij grote panelen of backplanes.
Feederconfiguratie
Aantal, bandbreedtes (8–16 mm enz.) en het al dan niet meeleveren van feeders maken in de praktijk een groot prijsverschil. Let op of optionele feeders beschikbaar zijn.
Software en programmering
Controleer welke softwareversie draait, of licenties overdraagbaar zijn en of er nog ondersteuning of community‑kennis beschikbaar is.
Toestand, urenstand en documentatie
Zoek expliciete vermeldingen als “zeer goed werkende staat”, “bijna mint staat” of “lage werktijden”. Een machine als de FUJI XPF‑W met 750 uur heeft qua slijtage een ander profiel dan een 20 jaar oud systeem met onbekende historie.

Printers en reflow‑ovens: processtabiliteit staat voorop

Aantal zones en temperatuurprofiel
Bij ovens zoals de Vitronics Soltec 7038 kijkt u naar het aantal verwarmings‑en koelzones (bijvoorbeeld 9 + 3). Meer zones geven vaak een nauwkeuriger profiel, maar vergen ook meer energie.
Functionele staat van alle zones
Als in een aanbieding vermeld staat dat bepaalde koelzones niet werken, zoals bij een van de Vitronics‑systemen, is dat een signaal om extra budget voor reparatie in te calculeren – of de tweede machine strategisch als donor te gebruiken.
Reinigings‑en alignmentopties bij printers
Bij systemen als de MPM / Speedline Accela is onder‑stencil reiniging en automatische pasta‑distributie belangrijk voor consistente kwaliteit.
Compatibiliteit met uw pastas, PCB‑dikte en carriers
Check of het systeem uw typische PCB‑dikte, soldeerpasta en eventueel pallets of carriers goed aankan.

AOI & test: resolutie, verlichting en snelheid

Resolutie in µm en lenssysteem
Een systeem als de Göpel OptiCon SmartLine biedt resoluties tot circa 10,5 µm met een telecentrische lens, wat essentieel is voor parallaxvrije beeldvorming bij kleine componenten.
Multispectrale verlichting
Instelbare golflengte, intensiteit en richting (IR tot UV) helpen bij detectie van laag contrast, polariteitsmarkeringen en vervuiling. Dit bepaalt in hoge mate hoe robuust uw inspectierecepten zijn.
Inspectiesnelheid (cm²/s) en boardformaat
Controleer of de combinatie van snelheid (bijvoorbeeld tot 25 cm²/s) en maximaal PCB‑formaat bij uw lijn past, zeker als AOI inline wordt ingezet.
Specifieke testtoepassingen
Bij hoogspanningstesters zoals de POWER TRONIC UH28M is het belangrijk dat de spannings‑en stroombereiken aansluiten op uw producten (bijvoorbeeld voedingen, isolatietests, etc.).

Wafer‑en ICP/RIE‑systemen: formaat en procescapaciteit

Waferdiameter
Systemen variëren van circa 200 mm (20,32 cm) tot grote formaten rond 508 mm. Zorg dat de machine past bij uw huidige én toekomstige waferformaten.
Procesvenster en uniformiteit
Vraag naar typische procesrecepten, etssnelheden en uniformiteit over de wafer. Documentatie en logboeken zijn hier cruciaal.
Onderhoudsstatus en upgrades
Bij high‑vacuum en plasma‑systemen is de staat van pompen, kleppen en RF‑bronnen doorslaggevend voor uptime en procesherhaalbaarheid.

Kosten inschatten en vergelijken

De prijzen op de gebruikte markt lopen sterk uiteen. Om goed te kunnen vergelijken, kijkt u verder dan alleen het prijskaartje.

Typische prijsbandbreedtes

Instap‑ en nicheapparatuur (bijvoorbeeld specifieke inspectietesters) vanaf circa 1.760 €
Compacte pick‑and‑place systemen en gebruikte PCB-machines tussen ongeveer 4.000 en 15.000 €
Geavanceerde plaatsingsmachines en AOI‑systemen vaak in de bandbreedte 10.000–60.000 € afhankelijk van bouwjaar en staat
High‑end wafer‑en ICP/RIE‑systemen van ongeveer 200.000 € en hoger, regelmatig met de notitie “prijs onderhandelbaar”

Total Cost of Ownership (TCO) meenemen

Bij gebruikte machines is de TCO minstens zo belangrijk als de aankoopprijs. Let op:

Installatie- en transportkosten– zeker bij zware systemen zoals reflow‑ovens (tot enkele duizenden kilo's) of grote wafertools.
Reserveonderdelen– pluspunt als er expliciet een tweede machine als donor wordt meegeleverd of als gangbare onderdelen makkelijk verkrijgbaar zijn.
Service en kennis– zijn er nog technici (intern of extern) die het platform goed kennen?
Energieverbruik– oudere ovens en grote plasma‑systemen verbruiken vaak meer energie. Dat weegt op termijn mee in uw kostprijs per product.

Capaciteitsplanning: hoeveel machine heeft u écht nodig?

Een veelgemaakte fout is om enkel naar de maximale cph‑waarde van een pick‑and‑place te kijken. Beter is om vanuit uw beoogde output te rekenen.

Eenvoudig rekenvoorbeeld

Stel:

U wilt 500 PCB's per dag produceren
Elke PCB bevat gemiddeld 120 SMD‑componenten
U plant een effectieve productietijd van 7 uur netto (pauzes en omsteltijden al afgetrokken)

Dagelijkse componenten = 500 boards × 120 componenten = 60.000 componenten Benodigde gemiddelde snelheid = 60.000 componenten / 7 uur ≈ 8.570 cph

In dit scenario is een machine als de Assembleon Opal XII (circa 13.000 cph) op papier ruim voldoende, zelfs met marge voor omstellen en kleine verstoringen. Combineert u meerdere productfamilies of heeft u piekbelasting, dan kan een tweede machine of een sneller platform zoals een high‑speed FUJI‑systeem de flexibiliteit vergroten.

Niet alleen naar cph kijken

Houd ook rekening met:

Productmix– veel omsteltijden en varianten kosten meer tijd dan een enkele high‑volume run.
Componenttypen– grote connectors en BGA's worden vaak langzamer geplaatst dan standaard chip‑componenten.
Inline bottlenecks– als uw reflow‑oven of AOI‑systeem langzamer is dan de plaatsingsmachine, verschuift de bottleneck.

Duurzaamheid: CO₂‑besparing en circulaire elektronica‑productie

Steeds meer bedrijven nemen duurzaamheidsdoelen op in hun strategie. Gebruikte elektronica‑machines passen daar perfect in.

Minder grondstoffen– staal, koper, aluminium, elektronica en halfgeleiders hoeven niet opnieuw geproduceerd te worden.
Lagere CO₂‑voetafdruk– zoals het voorbeeld van de Mighty Runt IOC laat zien, kan hergebruik al gauw circa 1.500 kg CO₂ schelen voor één compacte unit.
Verlengde levensduur van high‑tech apparatuur– machines die anders gesloopt zouden worden, leveren nog jaren waarde in een andere fabriek of regio.

Door in uw marketing en aanbestedingen te communiceren dat u met refurbished productieapparatuur werkt, kunt u bovendien sterker scoren op duurzaamheidsscores en ESG‑criteria.

Praktische kooptips voor gebruikte elektronica‑machines

1. Definieer uw productiebehoefte scherp

Voor u gaat zoeken, beantwoordt u intern minstens deze vragen:

Welke producten (formaat, componentdichtheid) wilt u draaien?
Wat is uw doelvolume per dag, maand en jaar?
Hoeveel omstellingen per dag zijn realistisch?
Heeft u vooral flexibiliteit nodig of juist maximale output?

2. Gebruik de filters en specificaties slim

Marktplaatsen tonen per aanbieding meestal:

Bouwjaar (bijvoorbeeld 2004, 2012, 2018, 2023)
Capaciteit (bijv. 3.000 u/h, 7.000 u/h, 13.000 cph)
Maximale PCB‑of wafergrootte
Staat van de machine (“zeer goed”, “zoals het is”, “bijna nieuw”)
Prijs of “prijs op aanvraag” / “prijs onderhandelbaar”

Door deze informatie te combineren, blijft vaak een overzichtelijke shortlist over.

3. Let op documentatie, video's en extra onderdelen

Pluspunten die uw risico verlagen:

Originele handleidingen en netsnoeren– zoals bij de ALMA Soprano Ice Platinum
Video's van operationele tests– zoals bij de FUJI XPF‑W, waarmee u alvast een indruk van de werking krijgt
Extra onderdelen of tweede machine– zoals bij de Vitronics Soltec 7038 reflow‑oven die met een tweede systeem als donor wordt geleverd

4. Begrijp de formulering van de staat

“Zeer goed” / “bijna ongebruikt”– vaak machines met weinig draaiuren, recente bouwjaren (bijvoorbeeld 2018–2023) of slechts korte gebruiksduur.
“Zoals het is, waar het is”– machine wordt verkocht in huidige staat, zonder garantie op werking. Dit kan financieel aantrekkelijk zijn als u zelf onderhoud en reparaties kunt uitvoeren.
“Reserveonderdelendrager”– ideaal als u al eenzelfde type machine in huis heeft en de extra unit vooral als onderdelenbron gebruikt.

5. Plan inspectie of (online) demonstratie

Veel verkopers bieden de mogelijkheid tot:

Inspectie ter plaatse
Online demonstratie via video
Testen onder spanning, zoals bij sommige zeefdrukmachines die nog lokaal aangesloten staan

Maak hier gebruik van – het vergroot uw zekerheid en helpt eventuele transport‑ of installatie‑vragen vroegtijdig te beantwoorden.

6. Onderhandel over prijs en voorwaarden

Bij veel high‑end systemen staat expliciet “prijs is onderhandelbaar” vermeld. Zeker bij:

Duurder wafer‑en plasma‑equipment
Grote SMT‑lijnen of complete productiesets
Machines met bekende tekortkomingen (bijvoorbeeld niet‑werkende koelzones)

Onderhandel niet alleen over de prijs, maar ook over:

Eventuele aanvullende reserveonderdelen
Helpt de verkoper bij laden en verpakken?
Zijn er nog bestaande servicecontacten of procesrecepten beschikbaar?

Conclusie: gebruikte elektronica‑machines als groeiversneller

Of u nu een snelgroeiende startup bent die voor het eerst een eigen SMT‑lijn opzet, of een gevestigde fabrikant die capaciteit wil uitbreiden: gebruikte elektronica‑machines bieden een unieke combinatie van prestaties, betaalbaarheid en duurzaamheid.

Met pick‑and‑place systemen als FUJI XPF‑W, Assembleon Opal XII, KAYO 1706‑3DSG, Samsung CP20CV en DDM NOVASTAR LSF 40, aangevuld met MPM/Speedline printers, Vitronics Soltec reflow‑ovens, AOI‑systemen van Göpel en MIRTEC en wafertools van Ulvac en Meyer Burger, bouwt u een volwaardige productielijn tegen een fractie van de nieuwprijs.

Door scherp te kijken naar aanschafcriteria, kosten, capaciteit en duurzaamheid maakt u keuzes die niet alleen vandaag rendabel zijn, maar ook uw concurrentiekracht voor de komende jaren versterken. Zo verandert de gebruikte markt voor elektronica‑machines van een kostenbesparing in een echte groeiversneller voor uw bedrijf.